Verslag: Groot Onderhoud - FARO
Groot Onderhoud, de jaarlijkse ledendag van FARO, stond dit jaar in het teken van duurzaamheid. Pulse Transitienetwerk verzorgde één van de sessies en nodigde daarvoor de Pulsegenoten Greentrack Gent en De Veerman uit. Hieronder lees je het verslag van deze sessie, opgesteld door Tine Hermans.
De kracht van verbeelding: inspirerende praktijken uit het Pulse Transitienetwerk
Voortaan streven we, in plaats van naar ‘duurzaamheid’ dat te duur en te hol klinkt, naar ‘volhoudbaarheid’. Tijdens deze sessie ontdekten we verschillende manieren en tools om aan de slag te gaan en de krachten te bundelen. Stapje voor stapje, met woorden, daden en beelden én met elkaar. We waren het erover eens: de kracht van verbeelding en van de cultuursector om meer mensen te betrekken bij de klimaattransitie is groot. Doet u mee aan de verwandering*?
DE VINGER AAN DE POLS
Het Pulse Transitienetwerk bouwt al meer dan tien jaar aan duurzaamheid, met de Sustainable Development Goals, de vijf P’s — people, planet, prosperity, peace en partnerships — en het model van de donuteconomie als leidraden. Pulse gelooft sterk in de rol van de cultuursector bij de aanpak van de huidige multicrisis:
Als publieke instellingen moeten we het goede voorbeeld geven, ons inzetten voor een sociale en welvarende maatschappij binnen de ecologische grenzen van onze planeet;
bereiken we samen zo’n 80 % van de burgers;
en kunnen we hen (letterlijk en figuurlijk) ruimte bieden voor dialoog, experiment en de verbeelding van een betere toekomst.
Dit netwerk groeide bottom-up en omvat vandaag een 1.000-tal (vooral Vlaams erkende) organisaties uit de cultuur-, jeugd- en mediasector, gesteund door de Vlaamse overheid. De partners of Pulsegenoten, waarvan er enkele aan bod komen tijdens deze sessie, sturen het netwerk mee aan en ontmoeten elkaar regelmatig.
Het Pulseteam organiseert daarnaast open praktijksafari’s en sectorale overlegmomenten — o.a. samen met FARO — en stelde een handige toolkit samen op de website cultuurzaam.be. U kan er terecht met vragen, voor inspirerende praktijken of begeleiding op maat.
EEN LOKAAL NETWERK MET DRIJVENDE KRACHT
Greentrack Gent is een denk- en doetank van zestig cultuurpartners uit Gent. Dankzij lidmaatschapsbijdragen, tijdelijke steun van de Koning Boudewijnstichting en 50 % werkingssubsidie van de stad kon er een stevige basis worden uitgebouwd met twee deeltijdse medewerkers die aan de kar trekken. Een succeselement dat vooralsnog in andere stedelijke afdelingen ontbreekt, helaas. In 2023 kantelt Greentrack Gent in het Gents Kunstenoverleg.
Hun missie is om de partners te ondersteunen en van elkaar te laten leren in workshops en infosessies. Daarnaast, vertelde Nathalie Decoene, doet Greentrack Gent eigen projecten wanneer daar extra financiering voor is. Zoals:
Cultural Adaptations, een Creative Europe-project waarbij een kunstenaar ging meewerken op de Gentse dienst Milieu & Klimaat om de burger warm te maken voor hun klimaatadaptatieplannen. Groot Onderhoud 2023 > September 2023 31
DRIFT. De kunst van klimaatadaptatie, waarbij mensen onder begeleiding van vier kunstenaars bedachten wat de klimaatverandering met ons doet, welke gevoelens dit teweegbrengt en hoe je daarmee omgaat.
Over over morgen, een publicatie waarin startende en bekende kunstenaars hoopvolle verhalen schreven voor de toekomst.
Beeld/Verhaal, een multimediale bundel om duurzame praktijkvoorbeelden uit de eigen community naar een (breder) publiek te brengen.
Enkele inspirerende praktijken uit Gent passeerden kort de revue:
De Vieze Gasten haalden niet alleen de passiefhuisstandaard, ze zetten ook sterk in op inclusie en buurtwerking.
Het S.M.A.K. kon tot 70 % energie besparen, dankzij een nieuwe verwarmingsketel, ledverlichting en grondige renovatie.
Viernulvier ging de uitdaging aan om hun monumentaal pand De Vooruit duurzaam te renoveren. Ze legden ook een daktuin aan en nemen over de hele lijn ‘volhoudbare’ initiatieven.
Op de Gentse Feesten werden de herbruikbare bekers geherintroduceerd, waardoor straatbeelden vol afval tot het verleden behoren.
Democrazy koos voluit voor veggie catering.
Greentrack zet volop in op monitoring: 28 partners registreren hun CO2-uitstoot via EnergyID. Dit resulteert jaarlijks in het energierapport van de Gentse cultuursector.
Ook al bent u niet van Gent, u kan zelf aan de slag met hun 15-puntenlijst voor een actieplan duurzaamheid en de checklist voor duurzame events. Deze en andere tools vindt u op www.greentrack.be/gent.
E.CO.LECT
De expertise van De Veerman ligt in kunsteducatie en participatie, voor allerlei leeftijden. Daarbinnen passen ook ecologische thema’s, waar ze in de nieuwe beleidsperiode nog meer op willen inzetten. Op het Groot Onderhoud maakten we kennis met het project E.co.lect, voor en door jongeren uit het middelbaar.
Het begon in de tijd van de eerste klimaatbrossers. Jongeren wilden wel protesteren, maar hebben niet de wetenschappelijke achtergrond, de politieke invloed of de financiële draagkracht om een verschil te maken. En bovendien: niet de juiste taal om écht uiting te geven aan hun gevoelens. Tijdens workshops onder begeleiding van o.a. klimaatdichters konden ze daarover praten en nadenken. Gedachten en gevoelens werden omgezet in nieuwe woorden. Inmiddels is er een lijst van meer dan 200 woorden, die nog steeds groeit. De Veerman wil die toegankelijk maken voor een breder publiek.
Rone Fillet begeleidde ons live in een miniversie van zo’n workshop. Daaruit kwamen twee nieuwe woorden, voor en door erfgoedwerkers:
Erfgroeneren (ww) - de handeling om met erfgoed, of vanuit de kennis van erfgoed, mensen te inspireren en een betere toekomst vorm te geven.
Verwandering (zn) - cultuur als middel om de toekomstige wereld te verbeelden, maatschappelijke verandering vanuit historische/culturele verwondering.
Voor kinderen is er een aangepaste workshop waarbij ze werken met collages. Tijdens het project Gestampte aarde lag de nadruk dan weer op het doorgeven van een oude, circulaire techniek.
WEG MET DAT KILLE BETON
Breekijzer vzw is recent ontstaan uit een initiatief van de Vlaamse overheid om wegen te ontharden. Momenteel zijn ze de drijvende kracht achter het Vlaams Kampioenschap Tegelwippen. Helaas moest onze spreker forfait geven wegens ziekte, maar met de campagnefilm kregen we toch de sfeer te pakken.
De verslagen van de andere sessies kan je lezen in hun publicatie. Slides zijn te downloaden via deze link.